Het Stedenbouwkundig Programma van Eisen is globaler van opzet dan een Programma van Eisen voor een gebouw. In een Stedenbouwkundig Programma van Eisen wordt bepaald hoeveel woningen en van welke soort, zoals huur- of koopwoningen, gerealiseerd moeten worden. Ook het aantal kantoren, winkels en voorzieningen wordt bepaald. Hieruit wordt vervolgens de parkeerbehoefte afgeleid zodat de hoeveelheid parkeerplaatsen kan worden berekend, bijvoorbeeld aan de hand van de vigerende gemeentelijke norm. Het Stedenbouwkundig Programma van Eisen geeft tevens aan hoe mensen straks in het gebied moeten komen en welke soorten van gebiedsontsluitingen er gewenst zijn.
Het te realiseren oppervlak voor de verschillende functies wordt bepaald. Hiermee kan worden berekend of het Stedenbouwkundig Programma van Eisen haalbaar is. Vaak wordt voor de ontwikkeling van een gebied een projectontwikkelaar, een woningbouwcorporatie of een combinatie van deze partijen, eventueel met een bouwende partner, aangetrokken. Deze partijen moeten vaak flink investeren in de beoogde ontwikkeling. Dat kan alleen met een reëel Stedenbouwkundig Programma van Eisen.
Het Stedenbouwkundig Programma van Eisen wordt gebruikt als voorloper voor het Stedenbouwkundig Plan en vervolgens voor het (ontwerp) bestemmingsplan. De uitwerking van een Stedenbouwkundig Programma van Eisen kan vanwege de vele en vaak lange procedures makkelijk vijf tot tien jaar vergen, afhankelijk van de omvang en de complicaties zoals een MER-procedure of ontwikkelingen binnen een stadskern (centrumontwikkeling)
In het Stedenbouwkundig Programma van Eisen staat een opsomming van de wettelijke mogelijkheden of beperkingen, bijvoorbeeld op het gebied van milieu. Vaak staan er ook richtlijnen in die aangeven hoe het gebied eruit moet zien. Zeker als het om ‘gevoelige’ plekken in de stad gaat, zit er bij het programma van Eisen een Beeldkwaliteitplan. Een Beeldkwaliteitplan gaat meer over de sfeer die het nieuwe project moet uitstralen. Dit betreft niet alleen de hoogte, maar ook vormgeving, materiaalkeuze en groen. Een beeldkwaliteitplan is vaak een verzameling van voorbeelden uit andere projecten. Een Programma van Eisen en Beeldkwaliteitplan wordt in de regel in samenspraak met vele betrokkenen gemaakt. Bij de gemeente noemen ze de afronding van het Programma van Eisen het einde van de ‘initiatieffase’.