Contractstuk
Het Programma van Eisen is de leidraad voor alle betrokken partijen, niet alleen voor de ontwerpers maar ook voor de organisatie van de opdrachtgever. Het Programma van Eisen is een contractstuk tussen deze partijen.
Kostenraming
Het opstellen van het Programma van Eisen in de definitiefase van een project is eigenlijk de belangrijkste stap in het bouwproces. In deze eerste stap worden beslissingen genomen die bepalend zijn voor de kosten en kwaliteit van dat project. Dat is tevens de fase waarin de opdrachtgever zijn ambities en doelstellingen vastlegt. Aan de hand van het in het Programma van Eisen gevraagde bouwvolume en het geformuleerde ambitieniveau wordt een investeringsbegroting opgesteld.
Toetsingskader
Een ontwerp komt nooit ineens tot stand, maar doorloopt enkele fasen. Na elke fase moet het ontwerp worden getoetst. Aan de hand van het Programma van Eisen wordt gecontroleerd of het ontwerp voldoet aan alle geformuleerde uitgangspunten. ToornendPartners heeft hiervoor bijvoorbeeld een speciaal overzichtelijk model ontwikkeld.
Extra belang
Zeker bij complexe projecten, zoals ziekenhuizen of grootschalige onderwijsinstellingen, moet het Programma van Eisen compleet en eenduidig zijn. Interpretatieverschillen en discussie over de gevraagde huisvestingsprestaties moeten voorkomen worden. Hetzelfde geldt voor projecten waarbij de uitvoering in een vroeg stadium wordt aanbesteed, zoals design & buildprojecten. In dat geval is het moeilijk of zelfs onmogelijk om het ontwerpproces tussentijds bij te sturen.
Sturingsmiddel
De meeste opdrachtgevers houden budgettair rekening met de kosten van het project en wensen daarover zekerheid. Daarom wordt veel nadruk gelegd op de beheersing van kwaliteit, geld en tijd. De verlangde kwaliteit moet goed omschreven worden in het Programma van Eisen zodat het het mogelijk is om het project daarop te sturen. Daarnaast zijn er aanvullende afspraken nodig over de kosten, informatiestromen, de projectorganisatie en de planning. Deze afspraken worden vastgelegd in het contract of in een werkplan of een projectplan.